මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකයේ උතුරු මුහුදේ නවමු පර්යේෂණ 2013

හැදින්වීම

සංස්කෘතික හා කලාකටයුතු අමාත්‍යංශය යටතේ පරිපාලනයට ලක්වන මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලට අයත් ගාල්ල මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකයේ 2013 අනුමත ඇස්තමේන්තුවට අනුව ශ‍්‍රී ලංකාවේ උතුරු වෙරළතීරයේ මුහුදු පුරාවිද්‍යා ගවේෂණ ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කිරීමට තීරණය විය. තිස්වසරක් පුරාවට ශ‍්‍රී ලංකාවේ පැවති යුධමය වාතාවරණය මත උතුරු හා නැගෙනහිර ආශ‍්‍රිත ගොඩබිම හෝ දියයට පුරාවස්තු ගවේශණය කිරීමේ හැකියාවක් පැවතියේ නැත. 2009 වර්ෂයේදී යුද්ධය අවසන් වීමත් සම`ග උතුරු හා නැගෙනහිර දියයට පුරාවිද්‍යා ගවේෂණයන් කෙරෙහි අවධාවයට ලක්කිරීම ස`දහා අවකාශය හිමිවිය. ඒ අනුව මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකයේ පර්යේෂණ දකුණු මුහුදෙන් ඔබ්බට ගමන්කරමින් උතුරු හා නැගෙනහිර ප‍්‍රදේශ වෙත අවධානය යොමුකරන ලදි. 2013 වර්ෂයේ අගොස්තු මස 4වන දින සිට 31 දින දක්වා කාලය තුළ උතුරු ප‍්‍රදේශයේ මුලතිව්, යාපනය, ඩෙල්ෆ්ට් හා මන්නාරම යන කලාප 4 මුල්කරගනිමින් මෙතෙක් සිදුකළ හා ඉදිරියට සිදුකිරීමට බලාපොරොත්තු වන මුහුදු පුරාවිද්‍යා ගවේෂණයන්ගේ තොරතුරු ලිපි මාලාවක් වශයෙන් ඉදිරිපත් කිරීමට බලාපොරොත්තු වේ.
 

මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකයේ පර්යේෂණ ඉතිහාසය

සංස්කෘතික හා කලා කටයුතු අමාත්‍යංශය යටතේ ක‍්‍රියාත්මක වන මධ්‍යම සංසකෘතික අරමුදල (Central Cultural Fund-CCF)ට අයත් ව්‍යාපෘතියක් ලෙසින් ගාල්ල මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකය (Maritime Archaeology Unit-MAU)  හැදින්විය හැකිය. 1992 වර්ෂයේ දී ගාලූවරාය ආශ‍්‍රීතව සිදුකළ මුහුදු පුරාවිද්‍යා පර්යේෂණ වලින් පසුව 2001 වර්ෂයේ ස්ථාපිත කළ මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකය ගාලූ වරාය මුල් කරගනිමින් මුහුදු පුරාවිද්‍යා පර්යේෂණ කටයුතු රැසක් ක‍්‍රියාවට නැංවීය. 1992 වර්ෂයේ සිට මේ දක්වා ගාලූ වරාය ආශ‍්‍රිතව දියයට පුරාවිද්‍යා ස්ථාන 26ක් අනාවරණය කොටගෙන ඇත.  ආරම්භක අවධියේ දී ගාලූවරාය ආශ‍්‍රිතව ගවේෂණ කටයුතු වසර කීපයක්ම සිදුකළ ද එම පර්යේෂණ ගාල්ල ප‍්‍රදේශයෙන් ඔබ්බට රැගෙන යමින් මු`ඵ දිවයින පුරා මුහුදු තීරය ආවරණය වන පරිදි සිදුකිරීමට සැලසුම්කරන ලදි. ඒ අනුව 2008 වර්ෂයේදී යුනෙස්කෝ ආධාර මත ආසියානු පැසිපික් කලාපයේ මුහුදු පුරාවිද්‍යා ක්ෂේත‍්‍ර පාසල ශ‍්‍රී ලංකාවේ ස්ථාපිත කිරීමට තීරණය කරමින් ඒ ස`දහා අවශ්‍ය පුහුණු කටයුතු ස`දහා උචිත දියයට පුරා ක්ෂෙත‍්‍රයක් සෙවීම ස`දහා සිදුකළ පර්යේෂණ මත හම්බන්තොට දිස්ත‍්‍රික්කයේ කිරින්ද හා අම්බලන්තොට ගොඩවාය පුරාක්ෂේත‍්‍ර අශ‍්‍ර‍්‍ර‍්‍ර‍්‍රිතව පර්යේෂණ කටයුතු සිදුකරන ලදි. එහි දී මහාරාවණ පරය (Great Basses) ආශ‍්‍රිතව ගිලී ඇති පුරා ක්ෂේත‍්‍ර තුනක පර්යේෂණ කටයුතු සිදුකොට ඇත. එනම් රිදී කාසි නැව(Silver Wreck),  බෝතල් නැව(Bottle Wreck),තඔ නැව(Copper Wreck)උදාහරණ ලෙසින් දැක්විය හැකි වේ.  මෙම කටයුතු වලින් පසුව කුඩා රාවණ පරය(Little Basses)ආශ‍්‍රිතව යකඩ නැව ආශ‍්‍රිත පර්යේෂණ ද වැදගත් වේ.
2008 වර්ෂයේ සිදුකළ වැදගත් පර්යේෂණයක් ලෙසින් අම්බලන්තොට ගොඩවාය   පැරණි වරාය සිට කිලෝමීටර 4ක පමණ දුරින් හා නව වරායේ  මුවදොර සිට කිලෝමීටර 4ක පමණ දුරින් ගැඹුරු මුහුදේ ගිලී ගොස් ඇති, මෙතෙක් ලංකාවෙන් සොයාගෙන ඇති පැරණිම නෞකාව (ක‍්‍රිස්තු පූර්ව 2 - ක‍්‍රිස්තු වර්ෂ 2 වන සියවස් වලට කාලනීර්ණය කොට ඇත. එම පර්යේෂණ වැදගත් සංදිස්ථානයක්  ලෙසින් හැදින්විය හැකිය. එම වර්ෂයේම ගොඩවාය ආශි‍්‍රතව යකඩ නෞකාවක් පිළිබදව ද පර්යේෂණ සිදුකරන ලදි.
ගාල්ලට නුදුරු හික්කඩුව හා අම්බලන්ගොඩ මුහුදු තීරයේ ගිලී ගිය වික්ටරි (Victory), අර්ල් ඔෆ් සාෆ්ට්ස්බරි (Earl of Shaftsburry),  එස්. එස් කොන්ච්(S.S Conch),යන නෞකාවල 2008 වර්ෂයේදී සිදුකළ පර්යේෂණ වැදගත් වේ.
2012 වර්ෂය වනතෙක් ශ‍්‍රී ලංකාවේ දකුණූ මුහුදු තීරයට පමණක් සීමාව පැවති මුහුදු පුරාවිද්‍යා පර්යේෂණයන් වයඹ දිග මුහුදු තීරයට විහිදුවාලීම වැදගත් අවස්ථාවක් ලෙසින් දැක්විය හැකි වේ. ඒ අනුව හලාවත සිට මන්නාරම තෙක් සිදුකළ  මූලික ක්ෂේත‍්‍ර ගවේෂණය හා ද්වීතීකව ක‍්‍රියාවට නැංවූ දියයට දුරස්ථ සංවේදක (Remote Sensing Survey)  පර්යේෂණය වැදගත් විය. එම පර්යේෂණ කටයුතුවලින් මෙතෙක් හදුනානොගත් දියයට සංස්කෘතික උරුමයන් කිහිපයක්ම හදුනාගැනීමට හැකියාව උදාවිය. එහි දී  මුහුද හා කලපු ආශ‍්‍රිතව සිදුකළ පර්යේෂණයන් ඔස්සේ කල්පිටිය කුඩාව මුහුදු තීරයේ ගිලී ඇති දැවමය නෞකාව හා පුත්තලම කලපුව ආශ‍්‍රිතව දෙවන ලෝක යුධ සමයට අයත් ප‍්‍රහාරක යානා දෙකක සාධක සොයා ගනු ලැබී ය.
ශ‍්‍රී ලංකාවේ නැගෙනහිර පළාත ආශ‍්‍රිතව ගෙනගිය මුහුදු පුරාවිද්‍යා ගවේෂණය, 2012 ජූලි මස 13 වන දින සිට අගෝසතු මස 26 දින දක්වා සිදුකරන ලදි. දියයට ක්‍ෂ්ත‍්‍රයන්හි පරිමානික හෝ පරිමානික නොවන සැලසුම් හා කටු සටහන් නිර්මාණය, නිෂ්චල හා චලන ඡායාරූප ඔස්සේ වාර්තාකරණය, ජී.පී.එස් තාක්ෂණය ම`ගsන් ස්ථාන සලකුණු කිරීම ආදී වූ ක‍්‍රමවේදයන් ගවේෂණයේදී භාවිතා විය(කරුණාරත්න, මහින්ද; & atal 2013, Dayananda and Karunarathna 2013). ත‍්‍රීකුණාමලය, මඩකලපුව හා පොතුවිල් යන කලාප 03 මුල් කරගෙන ගෙනගිය ගවේෂණයේ දී ගිලීගිය නෞකා 16ක් හා වෙනත් මුහුදු පුරාවිද්‍යා ස්ථාන 04ක් සම්බන්ධ නව තොරතුරු අනාවරණය කරගැනීමට හැකිවිය. උප්පුවේලි ආශ‍්‍රිත එච්. එම්. එස්. ඩයමඬේ හා නිලාවෙලි ආශ‍්‍රිත ඉරක්කණ්ඩි නෞකාවන් ත‍්‍රීකුණාමලය කලාපයේ ද (කරුණාරත්න, මහින්ද; & atal 2013, Dayananda and Karunarathna 2013), ලේඩි මැක්ලම්, බී‍්‍රටීෂ් සාජන්ට්, පාසිකුඩා ආශ‍්‍රිත යකඩ නෞකාව, පාසිකුඩා වාෂ්ප නෞකාව i,  පාසිකුඩා වාෂ්ප නෞකාව ii, මඩකලපුව වාෂ්ප නෞකාව, ඒස් එස් බෲනස් නෞකාව(කරුණාරත්න, මහින්ද; & atal 2013, Dayananda and Karunarathna 2013) (සක්කර කප්පල්), කල්මුණේ වාෂ්ප නෞකාව, කල්මුණේ යකඩ නෞකාවන් මඩකලපුව කලාපයේ ද අක්කරෙයිපත්තුව වාෂ්ප නෞකාව, තිරුක්කෝවිල වාෂ්ප නෞකාව, තිරුක්කෝවිල යකඩ නෞකාව, කෝමාරි වාෂ්ප, ඔමරි වාෂ්ප නෞකාවන් පොතුවිල් හා අවට කලාපය ගවේෂණයේ දී ද අනාවරණය කරගැනීමට හැකිවිය(කරුණාරත්න, මහින්ද; & atal 2013, Dayananda and Karunarathna 2013). ත‍%sකුණාමලය කෝණේෂ්වරම් ස්වාමි රොක් ආශ‍්‍රිත මුහුදු පුරාවිද්‍යා ස්ථානය, කායන්කර්නි ගල්පාලම, පාසිකුඩා ලංදේසි ජැටිය හා ගබඩාව, හා පොතුවිල මුහුදු විහාරය යන මුහුදු පුරාවිද්‍යා ස්ථාන ආශ‍්‍රිතව නව තොරතුරු අනාවරණයකොට ගැනීමට හැකියාව උදාවිය. ගවේෂණයේදී හදුනාගත් නෞකාවන් දැව හා යකඩ භාවිතයෙන් නිර්මාණය කළ නෞකා විය. එම නෞකාවන් ශ‍්‍රී ලංකාවේ ලංදේසි හා ඉංග‍්‍රීසි අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ පාලන සමයට අයත් විය හැකිය. වාර්තා වූ නෞකා අතරින් බොහෝ නෞකාවන් වාෂ්ප නෞකාවන් වේ. නෞකාවන්හී ඉදිරිපස කොටස, පිටුපස කොටස, බ`ද කොටස්, අවර පෙත්ත, අවරදණ්ඩ, බොයිලේරු ආදී වු විවිධ අවශේෂ හදුනාගැනීමට හැකියාව ඇති අතර බොහෝ කොටස් ස්වභාවික හා මිනිස් ක‍්‍රියාකාරකම් මත විනාශයට ලක්ව ඇත. ලෝහමය නැංගුරමක් හා මිනිස් අතින් සුමට කළ ශිලා අවශේෂ කෝණේෂ්වරම් ආශ‍්‍රිතව වාර්තා වූ අතර, කායන්කර්නි ආරු ලෙසින් හදුන්වන කායන්කර්නි කලපුව හරහා බටහිර සිට නැගෙනහිර දෙසට වැටී පවතින ගල් පාලම මීටර 200ක පමණ ව්‍යාප්තව ඇති බව පෙනේ. සමහර කණූ කලපුව හරහා වැටී ඇති අතර සිටුවා ඇති ගල් කණු වල යම් ප‍්‍රමාණයක් ජලයෙන් යට වී ඇත. ගල් පාලම සිට කිලෝමීටර 2ක් පමණ නැගෙනහිර දෙසින් හා කායන්කර්නි මුහුදු වෙරළේ සිට මීටර 200ක් පමණ ගොඩබිම දෙසට වන්නට කිලෝමීටර කිහිපයක් පුරා ව්‍යාප්තව පවතින පුරාවිද්‍යා නටඹුන් රැසක් ද හදුනාගත හැකි විය (කරුණාරත්න, මහින්ද; & atal 2013, Dayananda and Karunarathna 2013). පාසිකුඩා වෙරළ ආශ‍්‍රිතව ජැටියක අවශේෂ හා ගබඩා ගොඩනැගිල්ලක පාදම් කොටස් අනාවරණය වූ අතර එම වාස්තුවිද්‍යා අංගයන් ලංදේසි සමයට ගමන් ගන්නා බව පෙනේ. මුහුදු මහා විහාරයට අයත් වෙරළේ සිට මීටර 500ක් පමණ දුරකින් මුහුද ආශ‍්‍රිතව සිදුකළ ගවේෂණයේදී යම් වාස්තුවිද්‍යාත්මක අංග වලට හැඩහුරුකම් දක්වන අවශේෂ අනාවරණය කොටගැනීමට හැකියාව උදාවිය. රවුම් හැඩය ගන්නා වූ මිනිසාගේ යම් මැදිහත් වීමක් දනවන අවශේෂ  කිහිපයකම සාධක වාර්තාකිරීමට හැකිවිය (කරුණාරත්න, මහින්ද; & atal 2013, Dayananda and Karunarathna 2013). මෙසේ වාර්තා වූ අවශේෂ ස`දකඩපහණ, කොරවක්ගල හා ගඩොල් අවශේෂ ආදී වූ  බෞද්ධ විහාර කර්මාන්තයේ බහුලව භාවිතා වන වාස්තුවිද්‍යාත්මක අංග වලට සමීප ලක්ෂණ පෙන්නුම් කළ ද එය නිශ්චිත ලෙස ප‍්‍රකාශකිරීමට තරම් ප‍්‍රමාණවත් සාක්ෂි නොමැත.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ උතුරු මුහුදේ දියයට පුරාවිද්‍යා ගවේෂණ

2013 වර්ෂයේ අගොස්තු මස 4 දින සිට ආරම්භ කළ උතුරු ප‍්‍රදේශයේ මුහුදු පුරාවිද්‍යා ගවේෂණ අගෝස්තු මස 31 දින දක්වා කාලය තුළ උතුරු ප‍්‍රදේශයේ මුලතිව්, පුදුමාතලං, චුණ්ඩිකුලම්, පේදුරු තුඩුව, කන්කසන්තුරේ, දඹකොළ පටුන, නිලාවෙරෙයි, කෙරෙතීව්, කයිට්ස්, ඩෙල්ෆ්ට්, ඉරණතීව්, වෙඩිතිලතීව්, තෙලෙමන්නාරම ආදී ප‍්‍රදේශයන් ආශ‍්‍රිතව සිදු කිරීමට යෝජනාකොට ඇත.

පූර්ව සූදානම

ස්ථානභාර නිලධාරි ඩබ්. එම් චන්ද්‍රරත්න මහතාගේ මූලිකත්වයේන් උතුරු ගවේශණය මූලික කොටගත් රැස්වීම් කිහිපයක් පැවත්වීමෙන් අනතුරුව උතරු මුහුදු පුරාවිද්‍යා ගවේෂණය සදහා මූලික වැඩපිළිවෙල සකස්කරන ලදි. එහිදී ශ‍්‍රී ලංකා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව, හා ආරක්ෂක අමාත්‍යංශයෙන් අවසර ලබා ගැනීම මූලික ලෙස සිදුකරන ලදි. ගවේෂණය සදහා අවශ්‍ය බඩු භාණ්ඩාදිය සූදානම්කිරීම හා අක‍්‍රීයව පැවති උපකරණ අලූත් වැඩියාකිරීම හා අවශ්‍ය නව භාණ්ඩ මිලදී ගැනීම ඉන් අනතුරුව සිදුකරන ලදි.

මූලික ගවේෂණය

2013 වර්ෂයේ ජූලි මස 11වන දින සිට 10වන දින දක්වා මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකය නියෝජනය කරමින් නන්දදාස සමරවීර, රසික මුතුකුමාරන, ඉන්දික උපුල් හේවගේ හා රුක්ෂාන් ප‍්‍රියන්දන සහභාගිවිය. මුලතිව්, යාපනය, ඩෙල්ෆ්, දඹකොල පටුන, කන්කසන්තුරෙ, පේදුරුතුඩුව, කයිට්ස් ස්ථාන ආශ‍්‍රිතව මූලික ගවේශණයට ලක්කරන ලදි.
ප‍්‍රදේශයේ ජීවත්වන ධීවර කර්මාන්තයේ නියලෙන ප‍්‍රජාව හා කිමිදුම්කරුවන්, ප‍්‍රදේශයේ ආරක්ෂක අංශයේ නිලධාරීන්, ආගමික පූජකවරුන්, ධීවර ප‍්‍රජාව නියෝජනය කරන සමිති නිලයන් මුණගැසී ඔවුන්ගෙන් ලද තොරතුරු මත තොරතුරු ඒකරාශි කරගන්නා ලදි. ඩෙල්ෆ් දිවයින ආශ‍්‍රිතව මූලික පර්යේෂණ කිමිදීමක් සිදුකරන ලදි.
තොරතුරු ලබාගැනීමේදී ගවේෂණ කණ්ඩායමට විවිධ ගැට`M වලට මුහුණ පෑමට සිදුවිය. ද්‍රවිඩ භාෂා සංනිවේදන ගැට`M ව, ජනතාව මෙවැනි පර්යේෂණ කෙරෙහි දක්වන අවිෂ්වාසය ආදී කරුණු උදාහරණ ලෙසින් දැක්විය හැකි වේ. දීර්ඝ කාලීනව යුදමය මානසිකත්වයක් පැවති ජනතාව වෙත පැමිණෙන සිංහල ජනතාව කෙරෙහි දක්වන මානසික ස්භාවය පර්යේෂණ කෙරෙහි ඝෘණාත්මක බලපෑම් ඇති කරන ලදි. පර්යේෂණය කෙරෙහි විශ්වාසය ඇති කොට ගැනීමේදී පූර්ව ගවේෂණ වාර්තා ඉදිරිපත් කරමින් විවිධ උපක‍්‍රමශීළි පියවරයන් අනුගමනය කිරීම අවශ්‍ය විය. ගවේෂණයේදී එකතුකොටගත් තොරතුරු මත ද්විතීක ගවේෂණය ස`oහා අවශ්‍ය පදනම සකස්කරගන්නා ලදි.

සාහිත්‍ය මූලාශ‍්‍ර ගවේෂණය

සාහිත්‍ය මූලාශ‍්‍ර  ගවේෂණය ජාතික ලේඛනාරක්ෂක දෙපාර්තමේනතුවේ පැරණි පුවත්පත් පරික්ෂාකිරීම ඔස්සේ සිදුකරන ලදි. එහි දී ශ‍්‍රී ලංකාවේ නැගෙනහිර පළාතේ මුලතිව් ආශ‍්‍රිතව ගිලීගිය නෞකාවක් වශයෙන් එස්. එස් ඉන්ඩස් (SS Indus) නමැති නෞකාව පිළිබ`o තොරතුරු අනාවරණය කොටගැනීමට හැකියාව උදාවිය. මෙම සාහිත්‍ය මුලාශ‍්‍ර ගවේෂණය ස`oහා මහින්ද කරුණාරත්න හා රුක්ෂාන් ප‍්‍රියන්දන සහභාගිවිය.
මුහුදු පුරාවිද්‍යා ඒකකයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ මුහුදු පුරාවිද්‍යාඥයකු වන නන්දදාස සමරවීර මෙම නෞකාව පිළිබ`oව මූලාශ‍්‍ර තොරතුරු රැසක් එක්රැස් කරන ලදි. එහිදී ආතර් සී ක්ලාක්, චාල්ස් ගොඩකුඹුර පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් තැනගේ 1962-63 වාර්තාවන්, පැරණි පත්තර වාර්තාවන් හා අන්තර්ජාල තොරතුරු සාහිත්‍ය මූලාශ‍්‍ර ගවේෂණය ස`oහා පාදක වී ඇත. එතුමා මූලාශ‍්‍ර එකතුකරමින් රචිත“ඉන්දියාවේ භාරුත්හී අගනාම කලාකෘති ශ‍්‍රී ලංකාවේ උතුරු මුහුදේ SS Indus සොයා යන ගවේෂණ ඇරඹෙයි” යන ලිපිය ගවේශණයේදී අත් පොත්ක් ලෙසින් භාවිතා කළ හැකිවිය.  එම මූලාශ‍්‍ර සාධක හා නාවික සැලසුම්(Nautical Charts)මුල්කරගනිමින් මෙම ගවේෂණය සදහා අවශ්‍ය පියවරයන් සිදුකරන ලදි.

ආශි‍්‍රත මූලාශ‍්‍ර

Dayananda, AMA, and Mahinda Karunarathna. http://si.archaeology.lk/. August 9, 2013. http://si.archaeology.lk/ (accessed August 9, 2013).
කරුණාරත්න, මහින්ද; & atal. "ශීලංකාවේනැගෙනහිරපළාතආශිතනවමුහුදුපුරාවිද්‍යාඅනාවරණවිශේෂඅවධානයතීකුණාමලයසිටපොතුවිල්දක්වා." The Royal Asiatic Society of Sri Lanka: 6th Reserch Conference. Colombo 07: Royal Asiatic Society of Sri Lanka, 2013. 146-147.